Ustalenie miejsca pobytu dziecka

Ustalenie miejsca pobytu dziecka to procedura mająca ustalić w jakim miejscu dziecko będzie zamieszkiwać. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako  „k.c.”). miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu i każda osoba może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Przepisy k.c. wyznaczają również miejsce zamieszkania osoby małoletniej i tak zgodnie z art. 26 § 1 k.c. miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców ewentualnie miejsce zamieszkania tego rodzica, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub powierzono mu wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeśli natomiast władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu z rodziców, którzy mieszkają oddzielnie, miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa, a jeśli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania jest ustalane przez Sąd. Potrzeba ustalenia miejsca zamieszkania dziecka pojawia się wtedy gdy rodzice małoletniego podejmują decyzję o rozstaniu, a jednocześnie każde z nich chce zachować prawo do kontaktów z dzieckiem w ich miejscu zamieszkania. Trzeba jednak zaznaczyć, że pod pojęciem rozstania rodziców należy rozumieć zarówno rozwód i separację, jak i faktyczny rozpad nieformalnego związku rodziców. W niniejszym artykule przedstawione zostanie jak wygląda ustalenie miejsca pobytu dziecka.

Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka

Gdy rodzice się rozstają, czy to ze względu na podjęcie decyzji o rozwodzie, czy zakończeniu relacji ze swoim dotychczasowym partnerem, pojawia się konieczność ustalenia miejsca pobytu małoletnich dzieci Stron. Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka może być jednym z elementów pozwu o rozwód, ale co ważne może być odrębnym wnioskiem składanym przez jednego z rodziców.

Krótko przypominając, pozew o rozwód składa się do Sądu Okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małżonków. Podlega on opłacie 600,00 zł. W wyroku rozwodowym Sąd rozstrzyga o najważniejszych sprawach dotyczących małoletnich dzieci małżonków. Rozstrzyga zatem o obowiązku alimentacyjnym rodziców, kontaktach z dziećmi, władzy rodzicielskiej nad małoletnim oraz właśnie o miejscu pobytu dzieci. Nawet w sytuacji, gdy rodzice przedstawiają wspólne porozumienie wychowawcze, o którym szerzej w artykule pt. „Porozumienie rodzicielskie” i wnoszą o ustalenie opieki naprzemiennej nad dziećmi oraz o pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom to Sąd i tak jest zobligowany do ustalenia miejsca pobytu dziecka, przy czym nie ingeruje w ustalenia rodziców w tym zakresie.

W sytuacji, gdy rodzice pozostają w nieformalnym związku i podejmują decyzje o rozstaniu, co wiąże się z wyprowadzeniem jednego rodzica z dotychczas zajmowanego mieszkania, wówczas pojawia się potrzeba ustalenia miejsca pobytu dziecka. Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka podlega opłacie w wysokości 100,00 zł i składa się go do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego.

Wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka podlega wszelkim rygorom związanym z wniesieniem pisma procesowego do Sądu, a zatem musi zawierać oznaczenie Sądu, do którego jest skierowany, dane rodziców i dziecka, wskazanie adresu i numeru PESEL rodzica wnoszącego wniosek o ustalenie miejsca pobytu dziecka, jak również dowody i argumenty świadczące o tym, że ustalenie miejsca pobyt przy rodzicu o to wnioskującym jest zasadne. W każdym wypadku do wniosku należy dołączyć akt urodzenia dziecka, z którego wynika rodzicielstwo Stron postępowania.

Wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka

We wniosku o ustalenie miejsca pobytu dziecka można zawrzeć wniosek o jego zabezpieczenie na czas trwania postępowania przed Sądem. Zawarcie takiego wniosku jest korzystne zwłaszcza biorąc pod uwagę okoliczność, że postępowania sądowe zwykle trwają od kilku do kilkunastu miesięcy tylko w jednej instancji.

Zgodnie z treścią art. 730 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (dalej również jako „k.p.c.”) udzielenia zabezpieczenia można żądać w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny. Jak stanowi art. 730 ¹ § 1 k.p.c. „Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.” Zgodnie natomiast z art. 755 § 1 pkt 4 k.p.c. „Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może: (…) uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem”

„Piecza nad małoletnim to służący każdemu z rodziców zespół uprawnień do podejmowania wobec dziecka działań natury faktycznej oraz sformalizowanych decyzji, określonych przez normę prawną, mających zapewnić odpowiednie warunki wychowania, kierowania nimi, zapewnienia egzystencji i bezpieczeństwa. Ich rodzaj i zakres może być kształtowany i oceniany z punktu widzenia celowości ich podjęcia rozpatrywanej przez pryzmat dobra małoletniego. Nie może budzić wobec tego wątpliwości, że na to pojęcie składa się także określenie miejsca pobytu dziecka w rozumieniu art. 26 § 1 i 2 k.c.. Dokonanie tego określenia poprzez wydanie postanowienia o zabezpieczeniu jest formą tymczasowej ochrony roszczenia o charakterze niepieniężnym i mieści się w zakresie normy art. 755 § 1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 756¹ k.p.c.” (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie – I Wydział Cywilny z dnia 21 listopada 2017 r., sygn. akt I ACz 1830/17)

Wydane przez Sąd postanowienie o zabezpieczeniu miejsca pobytu dziecka może zostać zaskarżone przez Stronę, która nie jest zadowolona z wydanego przez Sąd rozstrzygnięcia. Zażalenie przysługuje do Sądu II Instancji i wnosi się je, co do zasady w terminie 7 dni od dnia otrzymania postanowienia z uzasadnieniem. Warto przy tym zaznaczyć, że Sąd nie uzasadnia postanowienia z urzędu i aby je uzyskać należy wnieść do Sądu wniosek o sporządzenie uzasadnienia i jego doręczenie z uzasadnieniem. Na złożenie wniosku Strona ma 7 dni od doręczenia postanowienia, a wniosek podlega opłacie w wysokości 100,00 zł.

Czy miejsce pobytu dziecka może być ustalone jedynie w orzeczeniu Sądu?

Bardzo często pojawia się pytanie, czy miejsce pobytu dziecka może być ustalone jedynie w orzeczeniu Sądu? Otóż nie. Jeśli rodzice są w stanie porozumieć się w tej kwestii wystarczające jest zawarcie pomiędzy nimi porozumienia w tej kwestii. Porozumienie może zostać zawarte również w formie ugody przed mediatorem. Niestety niejednokrotnie zdarza się, że rodzice nie są w stanie zwyczajnie się porozumieć i wówczas niezbędna jest interwencja Sądu.

Ustalenie miejsca pobytu dziecka przy matce czy przy ojcu?

W praktyce niejednokrotnie spotykam się z podejściem, że oczywistym jest, że dziecko musi mieszkać z matką. Biorąc pod uwagę statystyki wynikające z orzecznictwa Sądów to prawdą jest, że częściej miejscem zamieszkania dzieci jest miejsce zamieszkania matki. Trzeba jednak z całą stanowczością zaznaczyć, że przy ustalaniu miejsca zamieszkania dziecka wtórne znaczenie ma płeć rodzica, który chce żeby dzieci z nim mieszkały, a decydujące znaczenie, zgodnie ze stanowiskiem doktryny, mają kompetencje wychowawcze danej osoby oraz dobro dziecka.

Jakie są skutki ustalenia miejsca pobytu dziecka?

Ustalenie miejsca pobytu dziecka ma znaczenie głównie w kwestiach urzędowych, np. wyznacza szkołę dla dziecka, uprawnia do pobierania świadczenia 800+. Ustalenie miejsca pobytu dziecka ma również znaczenie dla ustalenia świadczenia alimentacyjnego, bowiem rodzic, który nie mieszka z dzieckiem jest zobowiązany, co do zasady, do płacenia alimentów na dziecko (wyjątkiem jest, najogólniej rzecz ujmując, ustalenie przez Sąd opieki naprzemiennej nad dzieckiem).

Zmiana miejsca zamieszkania dziecka

Tak, jak w przypadku każdego orzeczenia wydanego przez Sąd rodzinny orzeczenie o ustaleniu miejsca pobytu dziecka nie jest orzeczeniem wydanym raz na zawsze i jeśli pojawią się okoliczności uzasadniające weryfikację wydanego rozstrzygnięcia, po wniesieniu stosowanego wniosku rozstrzygnięcie to zostanie zmienione. Determinantem w zakresie zmiany rozstrzygnięcia o miejscu zamieszkania dziecka, jak w każdej sprawie rodzinnej, jest wyłacznie dobro dziecka. Co więcej, same Strony mogą ustalić w drodze ugody zawartej przed mediatorem sądowym, że zmieniają miejsce zamieszkania dziecka, np. ze względu na fakt, że w miejscu zamieszkania drugiego rodzica jest szkoła, do której chce uczęszczać dziecko i mieszkanie z drugim rodzicem pozwoli uniknąć mu dojazdów.

Adwokat Rozwód Rzeszów – Pomoc

Katalog spraw, które należy i warto uregulować po rozstaniu z partnerem jest szeroki zwłaszcza gdy w grę wchodzą sprawy dotyczące małoletnich dzieci. Idealnie byłoby, gdyby Strony potrafiły porozumieć się samodzielnie w kwestiach związanych z opieką nad dzieckiem po rozstaniu i w podejmowanych decyzjach kierowały się jedynie jego dobrem. Niestety z doświadczenia wiadomo, że emocje i duma często biorą górę nad zdrowym rozsądkiem i niejednokrotnie ważniejsze jest zrobienie byłemu partnerowi na złość, niż rozsądne podejście do tematu. W sprawach dotyczących dzieci najlepiej skontaktować się z adwokatem, który wyjaśni ważne kwestie i ewentualne zagrożenia oraz nakreśli plan działania adekwatny do danej sytuacji. Poczucie bezpieczeństwa w tak ważnych i trudnych momentach jest bardzo istotne.