Jednym z obligatoryjnych rozstrzygnięć w wyroku rozwodowym jest rozstrzygnięcie o kontaktach dziecka z jednym z rodziców (tzw. uregulowanie kontaktów z dzieckiem), bądź odstąpienie od orzekania o nich (co ma miejsce jedynie na zgodny wniosek małżonków). Orzeczenie o kontaktach z dzieckiem może zapaść również w sytuacji, gdy rodzice dziecka nie pozostają w związku z małżeńskim i jest potrzeba uregulowania kontaktów z dzieckiem lub dziećmi przez jednego z rodziców. Niezależnie od tego z jakiego powodu Sąd orzekł o kontaktach pomiędzy rodzicami a dziećmi, to podkreślić trzeba, że takie rozstrzygnięcie nie jest orzeczeniem na stałe. Życie bywa nieprzewidywalne i często zdarzają się sytuacje, gdy na tyle zmienią się okoliczności, że dotychczasowe orzeczenie nie będzie możliwe do zrealizowania przez rodziców i trzeba będzie zmniejszyć zakres kontaktów, albo, że pojawi się potrzeba (lub możliwość) ich zwiększenia. W niniejszym artykule przybliżymy jak wygląda zmiana postanowienia o kontaktach z dzieckiem.
Spis treści
Zmiana kontaktów
Zgodnie z art. 1135 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej również jako „k.r.o.”) „Sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.”
Zmiana kontaktów najczęściej odbywa się na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest rozszerzenie kontaktów dziecka z rodzicem. Taka sytuacja ma miejsce, gdy kontakty zostały ustalone, gdy dziecko było małe, a obecnie jest już starsze i może np. nocować u drugiego rodzica, czy spędzać z nim częściej i więcej czasu np. na dwutygodniowych wyjazdach wakacyjnych. Taka możliwość pojawi się również jeśli przykładowo kontakty zostały ustalone, gdy rodzice mieszkali w dużej odległości od siebie i z tego powodu były one rzadkie, natomiast aktualnie mieszkają bliżej i kontakty mogą odbywać się częściej i dłużej niż dotychczas.
Drugą z możliwości jest ich ograniczenie, co ma miejsce gdy np. orzeczone dotychczas kontakty nie mogą być realizowane ponieważ jeden z rodziców ma dodatkowe obowiązki zawodowe, czy zmienił miejsce zamieszkania i wyprowadził się do innego miasta, bądź też (co niestety zdarza się dość często) przejawia zachowania, które negatywnie wpływają na dziecko. W takich sytuacjach Sąd zmieni dotychczasowe rozstrzygnięcie o kontaktach jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka. Dobro dziecka jest nadrzędne we wszystkich sprawach dotyczących małoletnich dzieci, natomiast jest to pojęcie, które nie zostało zdefiniowane w k.r.o., a to czym faktycznie jest dobro dziecka zostało wyznaczone przez dorobek orzecznictwa. Sąd zatem ustala każdorazowo, czy w tym konkretnym przypadku, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy dobro dziecka jest w jakikolwiek sposób narażone. Sąd zatem może orzec np., że ze względu na dobro dziecka, kontakty z rodzicem będą odbywać się w obecności kuratora sądowego, lub w obecności drugiego rodzica, bądź tylko w miejscu zamieszkania dziecka bez prawa zabierania go poza to miejsce.
Wspomnieć trzeba jeszcze o jednej kwestii, a mianowicie, zmiana kontaktów może odbyć się poprzez całkowite zakazanie kontaktów dziecka z rodzicem. Ma to miejsce w sytuacji, w której kontakty z rodzicem stanowiłyby zagrożenie dla dobra dziecka. Kluczowy jest fakt, że zakazanie kontaktów nie może mieć miejsca w sytuacji jakiekolwiek zagrożenia dobru dziecka, ale jedynie takiego, które jest poważne. Gdy Sąd uzna, że zagrożenie dla dobra dziecka nie jest poważne, wydając rozstrzygnięcie, może ograniczyć się jedynie do ograniczenia kontaktów dziecka z rodzicem. W praktyce ma to miejsce w sytuacji, w której przebywanie z rodzicem stanowi zagrożenie dla zdrowia, czy nawet życia dziecka, jego prawidłowego rozwoju lub bezpieczeństwa (np. gdy rodzic znęcał się nad dzieckiem, czy w sytuacji uporczywego nadużywania alkoholu przez rodzica, bądź zażywania substancji psychoaktywnych). Zakazanie kontaktów jest możliwe również w sytuacji, gdy kontakt z rodzicem ma demoralizujący wpływ na dziecko, albo gdy rodzic wykorzystuje kontakty do kształtowania u dziecka postaw aspołecznych albo wrogości wobec drugiego rodzica. W praktyce jednak zakazanie kontaktów jest najbardziej dotkliwą formą i z tego powodu stosowane jest dość rzadko.
Jak zmienić kontakty?
To jak zmienić kontakty zależy od tego jaki jest powód tej zmiany. Jeśli rodzic uważa, że odpadła przyczyna, dla której kontakty z dzieckiem zostały mu ograniczone i np. odbywały się w obecności kuratora sądowego bądź w obecności drugiego z rodziców należy wnieść do sądu stosowny wniosek o zmianę kontaktów. We wniosku należy uzasadnić z jakiego powodu w ocenie rodzica należy zmienić formułę dotychczasowych kontaktów i poprzeć uzasadnienie odpowiednimi dowodami (np. zaświadczeniem o przebytym leczeniu, sprawozdaniami kuratora z odbywania kontaktów). Analogicznie sytuacja ma miejsce, gdy rodzic, który miał szerokie kontakty z dzieckiem podczas ich odbywania swoim zachowaniem wpływa negatywnie na dobro małoletniego. Wówczas, w zależności od tego na czym ten negatywny wpływ polega, mogą zostać mu ograniczone kontakty a nawet zakazane. Wniosek o zmianę kontaktów składa się do Sądu Rejonowego, w okręgu którego mieszka małoletni i podlega opłacie w wysokości 100,00 zł.
Nie można jednak wykluczyć sytuacji, że zmiana kontaktów będzie miała charakter kosmetyczny i będzie wynikała z przyczyn obiektywnych jak np. wyprowadzka do miasta, gdzie mieszka dziecko, bądź do miasta położonego niedaleko tej miejscowości, czy osiągnięcie przez dziecko takiego wieku, który umożliwia mu spędzanie z drugim rodzicem np. dodatkowych kilku dni w miesiącu, bądź możliwość sprawowania przez rodziców opieki naprzemiennej nad dzieckiem, a co kluczowe, drugi z rodziców nie będzie miał żadnych obiekcji ku temu. W takim przypadku, aby zmienić obowiązującą pomiędzy rodzicami formułę kontaktów można zwrócić się do mediatora o przeprowadzenie mediacji, na których zostanie zawarta ugoda, a którą mediator następnie prześle do Sądu w celu jej zatwierdzenia. Oczywiście taka sytuacja nie może mieć miejsca, gdy rodzic został pozbawiony kontaktu z dzieckiem, ponieważ w przypadku takiej ugody można mówić, że zmierza do obejścia prawa.
Rozwód Adwokat Rzeszów
Sprawy ze spektrum zmiany postanowienia o kontakty z dzieckiem są jednymi z częściej pojawiających się w Kancelarii rozwodowej w Rzeszowie. Jeśli rodzice nie potrafią się porozumieć co do sposobu sprawowania opieki nad dzieckiem i odbywaniem z nim kontaktów, warto w pierwszej kolejności je uregulować, a później w przypadku braku realizacji bądź przeszkód w ich realizacji można wnieść o zmianę postanowienia o kontakty z dzieckiem, niezależnie od tego, czy ustalenie kontaktów miało miejsce w wyroku o rozwód czy w postanowieniu o ustaleniu kontaktów, bądź wszcząć ich egzekucję, o czym szerzej w artykule: Utrudnianie kontaktów z dzieckiem.