Ustalenie kontaktów z dzieckiem

Czas rozstania rodziców jest zawsze trudnym okresem dla dzieci pod względem emocjonalnym. Rozstanie dwójki ludzi zwykle wiąże się z wieloma negatywnymi emocjami dla nich samych. Niestety wielokrotnie zdarza się, że chęć zrobienia na złość byłemu partnerowi bierze górę nad zdrowym rozsądkiem i w konflikt pomiędzy rodzicami angażowane są dzieci. Skonfliktowani rodzice często zapominają o tym, że aby rozwój dziecka przebiegał prawidłowo potrzebny jest mu kontakt z obojgiem z rodziców (oczywiście jedynie w sytuacji, gdy rodzic swoim zachowaniem nie stwarza zagrożenia dla dobra dziecka). Brak realizowania osobistych kontaktów z dzieckiem wpływa na jego późniejsze życie, zwłaszcza na poczucie spokoju i bezpieczeństwa oraz na umiejętność budowania relacji z rówieśnikami, relacji partnerskich, małżeńskich, ale przede wszystkim na umiejętność budowania relacji ze swoim dzieckiem. Zgodnie z orzecznictwem „dobro dziecka wymaga zgodnego działania rodziców, także w zakresie widywania się z nim” Sąd podkreśla, że dziecko pozbawione kontaktu osobistego z którymkolwiek z rodziców rozwija się w sposób niepełny, gdyż obca mu jest potrzeba kreowania w sobie wartości istotnych dla tego rodzica. Uniemożliwienie utrzymania właściwego kontaktu osobistego pomiędzy rodzicem a dzieckiem narusza w zasadzie interes małoletniego” (por. Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 października 2014 roku, sygn. akt II Ca 594/14). Z doświadczenia niestety wiadomo, że po rozstaniu rodziców ograniczanie kontaktów z dzieckiem lub z dziećmi niestety jest na porządku dziennym. W niniejszym artykule przedstawione zostanie jak wygląda ustalenie kontaktów z dzieckiem.

Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem

Gdy dochodzi do problemów z realizacją kontaktów z dzieckiem każdy z rodziców może złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem. Powyższe oznacza, że prawo do złożenia takiego wniosku ma zarówno rodzic, któremu kontakty są utrudniane, jak i rodzic, który zwyczajnie chciałby aby kwestia kontaktów została usystematyzowana, ponieważ porozumienie się w tym zakresie pomiędzy rodzicami nie jest możliwe. We wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem rodzic powinien przedstawić zaproponowaną przez niego formułę kontaktów z dzieckiem ze wskazaniem konkretnych okresów i godzin odbywania kontaktów.

Kontakty mogą przybierać przeróżną formę, w zależności do tego jaka jest aktualna sytuacja dziecka i rodziców. I tak, jeśli rodzic mieszka za granicą możliwe jest, że kontakty w większości będą przybierać formę zdalną (np. rozmowy telefoniczne), a kontakt osobisty będzie się odbywał w czasie, kiedy rodzic będzie w kraju, przy czym terminy te powinny zostać zaproponowane już we wniosku. Jeśli chodzi o kontakty z rodzicami, którzy na stałe przebywają za granicą, zwykle osobiste spotkania odbywają się raz na miesiąc lub na dwa miesiące, a częściej jeśli pozwala na to sytuacja materialna. Zwykle w takich przypadkach rodzice spędzają więcej czasu z dzieckiem w okresie wakacyjnym, ale nie jest to obligatoryjne.

Są sytuacje, kiedy kontakty z dziećmi, z uwagi na pracę rodzica bądź wiek dziecka przybierają formę kontaktów w co drugi weekend (zwykle całość weekendu z prawem do nocowania, jeśli dziecko jest już odpowiednio duże).

Jeśli rodzic jest zaangażowany w wychowanie dziecka i mieszka niedaleko niego, a jednocześnie wiek dziecka na to pozwala, wówczas oprócz kontaktów weekendowych rodzice proponują odbywanie kontaktów z dzieckiem w jeden lub dwa dni w tygodniu.

Oprócz spotkań w weekendy, zwykle we wniosku proponuje się również możliwość osobistej styczności w święta, wakacje, ferie oraz podczas tzw. długich weekendów (np. „majówka”).

Kontakty mogą odbywać się w miejscu zamieszkania dziecka, poza nim lub w miejscu przyjaznym dla dzieci. Kontakty mogą być realizowane bez udziału osób trzecich, w obecności drugiego rodzica, bądź w obecności kuratora (jeśli jest to uzasadnione dobrem dziecka).

Niezależnie od kontaktów osobistych mogą z powodzeniem odbywać się kontakty za pomocą środków porozumiewania się na odległość, takich jak rozmowy telefoniczne czy za pomocą komunikatorów multimedialnych.

To jaka formuła zostanie ostatecznie orzeczona w postanowieniu o kontaktach jest uzależnione od konkretnej sytuacji rodziców i dziecka. Są niestety sytuacje, w których, ze względu na dobro dziecka, kontakty powinny zostać ograniczone do minimum. Zawsze jednak decyzja taka jest poprzedzona badaniami w OZSS, na podstawie których później wydawana jest opinia.

Opłata sądowa od wniosku o uregulowanie kontaktów z dzieckiem wynosi 100,00 złotych. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy Sądu, do którego składa się wniosek o ustalenie kontaktów. Właściwy w sprawie orzekania o kontaktach z dzieckiem jest Sąd Rejonowy w okręgu którego mieszka małoletni. Do wniosku należy dołączyć również akt urodzenia dziecka, z którego wynika pokrewieństwo pomiędzy rodzicem a dzieckiem. Dodatkowo należy dołączyć dowody, z których wynika zaproponowana formuła kontaktów (np. dokumenty z których wynika ograniczenie kontaktów dziecka z rodzicem do minimum).

Od wydanego postanowienia w przedmiocie kontaktów przysługuje Stronom apelacja, którą składa się do Sądu Okręgowego za pośrednictwem Sądu Rejonowego.

Trzeba też zaznaczyć, że jeśli zostanie ustalona przez Sąd formuła kontaktów z dzieckiem, to ważne jest by rodzice jej przestrzegali. Dotyczy to zarówno rodzica uprawnionego jak i zobowiązanego. Stabilizacja jest bowiem niezwykle ważna dla dziecka po rozstaniu rodziców, a poprawne realizowanie kontaktów wpłynie pozytywnie na późniejsze relacje rodziców.

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem

We wniosku o ustalenie kontaktów można zawrzeć wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem na czas trwania postępowania. Taki wniosek stanowi podstawę do spotkań z dzieckiem już w trakcie postępowania sądowego, które może trwać czasem i kilkanaście miesięcy. Zgodnie z art. 755 § 1 pkt. 4 k.p.c. „Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może (…) uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem”

We wniosku o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem należy wskazać formułę kontaktów wraz oznaczeniem okresów i godzin ich odbywania oraz uzasadnić swoje stanowisko i powód, z którego wynika konieczność uzyskania zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem. Uzyskanie możliwości kontaktowania się z dzieckiem już w trakcie postępowania jest niezwykle ważne, bowiem pozwala na swobodny kontakt z dzieckiem, zanim jeszcze zapadnie ostateczne orzeczenie w sprawie, co w z kolei zminimalizuje szansę na wystąpienie niebezpiecznego zjawiska jakim jest alienacja rodzicielska.

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem jeśli jest złożony wraz z wnioskiem o ustalenie kontaktów z dzieckiem nie podlega dodatkowej opłacie, natomiast gdy składany jest odrębnie (w trakcie trwania postępowania) należy uiścić od niego opłatę w wysokości 100,00 zł.

Udzielając zabezpieczenia, bądź oddalając wniosek o udzielenie zabezpieczenia, Sąd wydaje postanowienie, na które Stronie przysługuje zażalenie.

Czy kontakty z dzieckiem mogą być ustalone jedynie w orzeczeniu Sądu?

Bardzo często pojawia się pytanie, czy kontakty z dzieckiem mogą być ustalone jedynie w orzeczeniu sądu? Czasem przychodzą bowiem Klienci, którzy, pomimo rozstania chcą i co do zasady potrafią porozumieć się ze sobą w tej kwestii. Odpowiedź jest prosta. Nie, kontakty nie muszą być ustalone jedynie w orzeczeniu Sądu. Ustalenia w tym zakresie mogą przyjąć formę ustnej, czy pisemnej umowy i jeśli są przestrzegane, to nie ma żadnego problemu i potrzeby regulowania ich odrębnie. Jeśli natomiast pojawiają się problemy z realizacją kontaktów wówczas można udać się na mediacje, a jeśli to nie odniesie sukcesu, bądź wiadomo, że nie odniesie sukcesu ze względu na relacje pomiędzy rodzicami, wówczas pozostaje jedynie ustalenie kontaktów przez Sąd.

Egzekucja kontaktów z dzieckiem

Niestety niejednokrotnie zdarza się, że pomimo wydanego przez Sąd postanowienia w sprawie o kontakty, nie są one realizowane zgodnie z jego treścią, co dotyczy zarówno rodzica zobowiązanego jak i uprawnionego. Możliwość egzekucji kontaktów z dzieckiem została uregulowana w art. 598¹⁵-598²² k.p.c.. Procedura egzekucji kontaktów z dzieckiem została szeroko opisana w artykule pt. Utrudnianie kontaktów z dzieckiem niemniej poniżej krótko przedstawione zostaną jej generalne założenia. Egzekucja kontaktów z dzieckiem ma na celu zdyscyplinowanie rodzica nierespektującego orzeczenia dotyczącego kontaktów z dzieckiem poprzez wymierzenie mu kary finansowej za dokonywane przez niego naruszenia.

Postępowanie składa się z dwóch etapów. Pierwszym jest zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej, a drugim nakazanie zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej.

Pierwszy etap polega na wydaniu przez właściwy Sąd rodzinny postanowienia o zagrożeniu ukaraniem karą pieniężną. Do wniosku rozpoczynającego postępowanie w sprawie egzekucji kontaktów z dzieckiem trzeba dołączyć odpis prawomocnego orzeczenia, lub ugody zawartej w sprawie o kontakty, a we wniosku trzeba przedstawić na czym polegają dokonywane przez drugiego rodzica naruszenia.

Przepisy nie wskazują maksymalnej ani minimalnej kary jaka może zostać zasądzona i odwołują się jedynie do sytuacji majątkowej rodzica. Przy określeniu sumy, jaką ostatecznie Sąd zagrozi rodzicowi, Sąd powinien kierować się m.in. stopniem naruszenia dobra dziecka, charakterem i zakresem dokonanych naruszeń oraz ich liczbą. Kwota wskazana przez Sąd powinna być dla rodzica naruszającego dyscyplinująca, aby zapewniała prawidłowa realizacją kontaktów w przyszłości.

Drugim etapem jest nakazanie przez Sąd zapłaty kary pieniężnej przez rodzica, któremu uprzednio zagrożono zapłatą kary. Suma, której można dochodzić w postępowaniu powinna być obliczona stosownie do liczby dokonanych naruszeń. Prawomocne postanowienie Sądu jest tytułem wykonawczym, na podstawie którego później prowadzona jest egzekucja przez komornika.

Adwokat Rzeszów

Sprawy dotyczące ustalenia kontaktów z dzieckiem należą do jednych z częstszych spraw w Kancelarii, niezależnie od tego czy potrzeba ich uregulowania pojawia się w związku z rozwodem czy nie. Doświadczony adwokat wyjaśni wszelkie wątpliwości związane ze sprawą i pomoże prawidłowo sformułować zaproponowany przez Klienta harmonogram kontaktów z dzieckiem. Często Klienci nie zdają sobie sprawy z potrzeby wskazania konkretnych godzin kontaktów oraz możliwości ustalenia kontaktu w szczególne, z perspektywy rodzica, dni jak np. dzień matki czy dzień ojca.