Podjęcie decyzji o rozwodzie zawsze jest trudne dla małżonków, zwłaszcza jeśli decyzję te podejmują po wielu latach małżeństwa. Często też małżonkowie nie chcą podjąć takiej decyzji ze względu na fakt posiadania małych dzieci i chęci wychowania ich w tzw. pełnej rodzinie. Czasem też powody, dla których małżonkowie mają wątpliwości co do swojej decyzji o przeprowadzeniu rozwodu są bardzo prozaiczne, jak np. posiadanie wspólnego kredytu na dom czy mieszkanie, czy też presja otoczenia (rodziny, czy przyjaciół). Bardzo często rozwód oznacza dla osoby chcącej się rozwieść swego rodzaju porażkę, czy poczucie zmarnowania kilku, a czasem nawet i kilkudziesięciu lat swojego życia. Jeśli będąc w związku małżeńskim podjąłeś decyzję, że czas na pewnie zmiany w niniejszym poradniku przybliżymy Ci jak przygotować się na rozwód? Zaznaczyć jednak trzeba, że to jakie konkretnie należy podjąć czynności zależy od indywidualnej sytuacji w jakiej znajduje się małżonek.
Spis treści
Kiedy zdecydować się na rozwód?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie kiedy zdecydować się na rozwód? Dla każdej osoby będzie to inny czas. Na pewno na rozwód należy zdecydować się niezwłocznie, gdy małżonek uświadomi sobie, że pozostawanie w małżeństwie jest związane z zagrożeniem dla niego lub dzieci. W sytuacji, w której w małżeństwie występuje przemoc, decyzję o rozwodzie należy podjąć jak najszybciej. Drugą z sytuacji, która z doświadczenia Kancelarii jest impulsem do rozwodu jest zdrada jednego z małżonków, bądź też takie zachowane małżonka, które powoduje utratę zaufania do niego (np. zaciągnie kredytów, wydawanie pieniędzy np. na używki, czy też nieodpowiedzialnie zachowanie w stosunku do dziecka). W takich przypadkach podjęcie decyzji o rozwodzie wydaje się oczywiste. Jest natomiast jeszcze jedna grupa rozwodzących się małżonków, a mianowicie Klienci, którzy na pierwszy rzut oka są w poprawnie funkcjonujących związkach małżeńskich, natomiast zdali sobie sprawę, że oprócz codziennych spraw, z małżonkiem nie łączy już ich nic, a jedyne wspólne tematy to dzieci i dyskusja na temat tego, kto pójdzie wyrzucić śmieci lub umyje naczynia. Uświadomienie sobie, że uczucia małżonków zostały zdominowane przez codzienne sprawy i w zasadzie małżonkowie nie mają ze sobą o czym rozmawiać, a spędzanie czasu we dwoje nie daje żadnej satysfakcji i staje się bez sensu, powoduje, że pojawiają się pierwsze myśli o rozwodzie. To jednak kiedy należy podjąć decyzje od rozwodzie jest indywidualną kwestią. Czasem małżonkowie chcą ratować małżeństwo i decydują się na terapię, albo po rozmowach z małżonkiem decydują się na samodzielnie działania. W wielu przypadkach przynosi to oczekiwany efekt. Czasem jednak efekt ten nie trwa zbyt długo i myśli o rozwodzie wracają jak bumerang. Najgorzej jednak jest, gdy problem widzi tylko jedna strona. Z doświadczenia wiemy, że wówczas pojawia się złość i poczucie straconych lat, które jedynie przyspiesza decyzję o rozwodzie. Trzeba jednak zaznaczyć, że każdy musi samodzielnie podjąć decyzję o rozwodzie i dla każdego właściwy będzie inny czas.
Od czego rozpocząć przygotowania do rozwodu?
Przygotowania do rozwodu najlepiej rozpocząć od umówienia się na konsultację z prawnikiem. Doświadczony adwokat, czy radca prawny przedstawi wszystkie możliwości związane z rozwodem, co pomoże podjąć małżonkowi decyzję, czy chciałby wnosić o rozwód z orzeczeniem o winie, czy też bez orzekania o winie. W zależności od tego na jaką formę rozwodu zdecyduje się małżonek wymagane są inne dokumenty i warto zgromadzić inne dowody. Zawsze w pierwszej kolejności każdy z małżonków musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy chce od razu wystąpić z pozwem o rozwód, czy w jego sytuacji wystarczające będzie orzeczenie separacji. O różnicach pomiędzy separacją, a rozwodem pisaliśmy w artykule: Rozwód czy separacja – co wybrać? . Krótko wyjaśniając, jeśli pomiędzy małżonkami nastąpił trwały rozkład pożycia, czyli wygaśnięcie więzi duchowej, fizycznej oraz emocjonalnej wystarczające jest orzeczenie separacji. W przypadku rozwodu rozkład pożycia musi mieć charakter trwały, czyli nie rokujący poprawy. Jeśli już małżonek zdecyduje się na rozwód, wówczas niezbędnym będzie zgromadzenie odpowiednich dowodów i dokumentów.
Jakie dokumenty będą mi potrzebne?
Niezależnie od tego, czy małżonek zdecyduje się na rozwód z orzeczeniem o winie, czy też bez, konieczne jest przedstawienie w Sądzie wraz z pozwem aktu małżeństwa i aktów urodzenia dzieci z małżeństwa pochodzących (jeśli małżonkowie mają dzieci). W każdym przypadku są to dokumenty obligatoryjne.
Dodatkowo, jeśli małżonkowie są zgodni co do sprawowania opieki nad dziećmi warto przygotować porozumienie wychowawcze, które następnie zostanie dołączone do pozwu. Nie jest to co prawda dokument obligatoryjny, ale zawsze pozytywnie wpływa na przebieg procesu rozwodowego.
Jeśli małżonkowie nie są w stanie wypracować zgodnego porozumienia co do kwestii związanych z dziećmi, to trzeba zgromadzić imienne faktury bądź potwierdzenia przelewów, które udokumentują koszty związane z wychowaniem małoletnich dzieci (zakup odzieży, obuwia, opłaty za media, zakup żywności, ponoszenie kosztów związanych z edukacją dzieci i zajęciami dodatkowymi). Jeśli dzieci są przewlekle chore i w związku z tym przebywają pod stałą opieką lekarską, przyjmują leki lub korzystają z rehabilitacji, warto zgromadzić zaświadczenia od lekarzy i rehabilitantów, które potwierdzą ten stan oraz rachunki, potwierdzające dokonane na ten cel wydatki. Choroba dziecka i konieczność leczenia specjalistycznego zawsze wpływają na koszty związane z utrzymaniem dziecka, a w konsekwencji i na wysokość alimentów na dziecko.
Jeśli chcemy udokumentować zarobki drugiego z małżonków, warto przedstawić potwierdzenia przelewów, czy umowy, jeśli mamy do nich dostęp. Jednak zaznaczyć trzeba, że w sprawach, w których badane są możliwości majątkowe małżonków (dotyczące alimentów) Sąd zobowiązuje Strony do przedstawienia PIT-ów za ubiegły rok oraz zaświadczeń o zarobkach z ostatnich 3 lub 6 miesięcy, a czasem nawet od początku nowego roku (w zależności od tego jaką ma praktykę Sąd).
Trzeba jednak zaznaczyć, że to jakie dokumenty będą potrzebne do rozwodu jest każdorazowo warunkowane indywidualną sytuacją małżonków. W jednym przypadku ww. dokumenty będą wystarczające, a w innych, jeśli np. chcemy udowodnić winę drugiego małżonka wówczas konieczne będzie przedstawienie innych dokumentów.
Jak zebrać odpowiednie dowody?
Aby otrzymać odpisy aktu małżeństwa i aktów urodzenia dzieci lub dziecka trzeba udać się do Urzędu Stanu Cywilnego. Zaznaczyć jednak trzeba, że nie ma konieczności wyjazdu do miejscowości, w której np. małżonkowie zawierali małżeństwo, bowiem dokumenty te można otrzymać na terenie całej Polski i nie ma przy tym znaczenia, gdzie miało miejsce zdarzenie, które akt dokumentuje.
Aby udokumentować wydatek np. na zakup żywności, podczas robienia zakupów wystarczy poprosić kasjera o wystawienie faktury imiennej, dokumentującej dokonany zakup. W przypadku zakupów online faktura jest wysyłana przez sprzedawcę najczęściej na adres mailowy wskazany w formularzu zakupów. Można gromadzić też paragony, natomiast praktyka Sądów w ocenie ich wiarygodności jest różna i najlepiej dysponować fakturą, ponieważ w takim przypadku trudniej kwestionować fakt dokonania zakupów.
Są rozwody, w których musimy udowodnić zły stan zdrowia, pozostawanie w stałym leczeniu, czy korzystanie z rehabilitacji (niezależnie od tego, czy korzystają dzieci czy małżonkowie). Wówczas należy udać się do lekarza i poprosić o wystawienie zaświadczenia dokumentującego chorobę czy leczenie, ewentualnie poprosić o wydanie kopii historii choroby.
Gdy w małżeństwie pojawia się zdrada, warto zgromadzić nagrania, wiadomości, które przynajmniej uprawdopodobnią jej dokonanie. W historii naszej Kancelarii mieliśmy już do czynienia ze sprawozdaniami z podsłuchów zamontowanych w autach, czy ze sprawozdaniami detektywistycznymi, które zdradę tę miały potwierdzać.
Jeśli natomiast przyczyną rozpadu małżeństwa jest przemoc, wówczas warto zgromadzić dokumenty z obdukcji lekarskiej, dokumenty związane z interwencjami Policji, czy też zaświadczenia związane z opieką psychologiczną.
Jak udowodnić winę małżonka?
Bardzo często Klienci zadają pytanie jak udowodnić winę małżonka. W pierwszej kolejności trzeba sobie zdać pytanie, czy faktycznie podejmując decyzję o rozwodzie, Klient chce udowadniać winę drugiego małżonka. Procesy z orzeczeniem o winie są długotrwałe i kosztowne, a ich wynik nie zawsze może być satysfakcjonujący. Często zdarzało się, że podczas pierwszych rozmów o rozwodzie z Klientem stał on twardo na stanowisku, że chce wnieść pozew z orzeczeniem o winie, ale ostatecznie jednak zmieniał zdanie w tej kwestii. Czasem działo się tak dopiero w toku postępowania, kiedy to Klient już chciał być po rozwodzie, ponieważ był to dla niego bardzo stresujący okres i chciał zamknąć już ten etap swojego życia. Jeśli jednak małżonek, który chce rozwodu definitywnie chciałby domagać się orzekania o winie, wówczas, przed wszczęciem postępowania należy zgromadzić dowody świadczące o niej, które to dowody następnie zostaną dołączone do pozwu.
Wina małżonka może zostać udowodniona za pomocą wielu środków dowodowych. Dowodem, który może potwierdzić winę drugiego małżonka w rozpadzie pożycia małżeńskiego jest np. dowód z przesłuchania Stron i świadków (rodziców, przyjaciół), którzy będą w stanie winę tę potwierdzić, np. nadużywanie alkoholu, stosowanie przemocy, czy nawiązanie relacji z inną osobą. W sprawie o rozwód bardzo często jako dowód przedstawiana jest korespondencja, wydruki z wiadomości SMS, nagrania rozmów, nagrania wideo, czy sprawozdania z czynności detektywistycznych. Dowodem może być też wyciąg z rachunku bankowego, który np. może potwierdzać uzależnienie małżonka od hazardu, bądź może dokumentować wydatek niemający żadnego związku z życiem rodzinnym.
Jak przygotować się do rozprawy rozwodowej?
Wielu Klientów zadaje pytanie jak przygotować się do rozprawy rozwodowej? Nie ma na to pytane jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ każdy człowiek inaczej reaguje na stres, a zgodnie z badaniami rozwód jest jednym z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu człowieka.
W pierwszej kolejności warto przeczytać dokładnie zawiadomienie o terminie rozprawy. Tam zawarte są najważniejsze informacje dotyczące daty, godziny oraz sali, w której przeprowadzona zostanie rozprawa. Czasem w zawiadomieniu jest informacja dotycząca obowiązku przedłożenia dokumentów najpóźniej na rozprawie. W takim wypadku trzeba te dokumenty ze sobą zabrać. Zaznaczyć trzeba, że nie w każdym przypadku Sąd prosi o przedstawienie dokumentów w dniu rozprawy, zwykle wyznacza na to osobny termin, tak aby móc zapoznać się z treścią dokumentów wcześniej, a nie na tzw. ostatnią chwilę. Dokumentem, który zawsze trzeba wziąć ze sobą na rozwód jest dowód osobisty, bądź paszport. Warto też przeczytać sobie pozew o rozwód oraz odpowiedź na pozew i inne dokumenty, jeśli były składane w toku sprawy. Zapoznanie się z tymi dokumentami ma na celu usystematyzowanie chronologii zdarzeń i zminimalizowanie stresu związanego z przesłuchaniem podczas którego Sąd zadaje zwykle szczegółowe pytania.
Idąc do Sądu należy się również schludnie ubrać. Nie musi być to bardzo formalny strój niemniej w Sądzie nie można wyglądać wyzywająco (krótka spódniczka, odkryte ramiona, czy głęboki dekolt odpadają). Warto też zrezygnować z wyzywającego makijażu. Oczywiście pewne ograniczenia w zakresie wyglądu nie dotyczą tylko kobiet. Mężczyźni nie powinni przychodzić do Sądu w sportowym obuwiu, czy krótkich spodenkach.
W zasadzie zastosowanie się do powyższych wskazówek powinno być wystarczające, niemiej zawsze radzimy swoim Klientom wypicie melisy w dniu rozprawy, bądź zaplanowanie sobie jakiejś przyjemności po rozwodzie. Spotkanie z przyjaciółmi, czy wyjście do kina jeszcze nikomu nie zaszkodziło.
Czy mogę przelać wspólne pieniądze na prywatne konto?
Z rozwodem wiąże się oczywiście kwestia podziału majątku. Kwestie związane z pieniędzmi bardzo często wywołują u małżonków więcej emocji, niż kwestie związane z uregulowaniem spraw związanych z małoletnimi dziećmi. Co więcej to niejednokrotnie kwestie finansowe powodują, że małżonkowie rezygnują z rozwodu. Często małżonkowie mają wspólny rachunek bankowy, na którym gromadzą swoje wynagrodzenia bądź wspólne oszczędności. Pieniądze zgromadzone w trakcie małżeństwa co do zasady są pieniędzmi wspólnymi i nie ma żadnego znaczenia ewentualna dysproporcja w zarobkach, bądź fakt, że jedna ze Stron aktualnie nie pracuje. Dokonanie przelewu na konto prywatne z rachunku wspólnego jest oczywiście możliwe. Trzeba jednak ustalić w jakim celu pieniądze te zostały przelane. Jeżeli wypłata pieniędzy miała związek z zaspokojeniem bieżących potrzeb rodziny, np. zapłata czynszu, zapłacenie raty kredytu, to wypłata może być uznana za uzasadnioną. Ale jeśli przelew miał na celu „przejęcie” wspólnych pieniędzy, to trzeba się liczyć, że drugi małżonek zażąda zwrotu połowy wypłaconych pieniędzy.
Czy mogę zabrać dzieci do rodziców bez zgody męża/żony?
W związku z podjęciem decyzji o rozwodzie wiąże się zwykle decyzja o opuszczeniu wspólnie zajmowanego mieszkania z małżonkiem. Klienci zadają pytania czy mogę zabrać dzieci do rodziców bez zgody męża/żony?, bądź czy mogę przeprowadzić się z dziećmi do wynajętego mieszkania? Na takie pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Co do zasady rodzicom będącym w związku małżeńskim przysługuje nieograniczona władza rodzicielska, co oznacza, że mogą oni w takim samym stopniu decydować o ważnych sprawach dotyczących dziecka, a ustalenie miejsca zamieszkania dziecka należy do tego typu spraw (tak samo ja podejmowanie decyzji co do sposobu leczenia dziecka, czy decyzji o edukacji dziecka). Wyjazd z dziećmi na kilka dni do rodziców nie ma na celu zmiany miejsca ich zamieszkania, a zatem nie dotyczy ważnych spraw dziecka. Wynajęcie mieszkania i przeprowadzenie się do niego wraz z dziećmi, bądź faktyczna wyprowadzka do rodziców, które w dłuższej perspektywie wiążą się ze zmianą miejsca zamieszkania dzieci, też mogą nie spowodować żadnych nieprzyjemności. Zdarza się co prawda, że rodzice w takiej sytuacji zgłaszają sprawę na Policję, niemniej jeśli brak jest jakiegokolwiek orzeczenia w tym zakresie (co do miejsca pobytu dziecka, czy władzy rodzicielskiej nad nim) nie skończy się to nagłym odebraniem dziecka przez Policję. Najlepiej jednak jest w takiej sytuacji (jeśli małżonek planuje wyprowadzkę), złożyć wniosek do Sądu o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy nim wraz z wnioskiem o jego zabezpieczenie. Jeśli Sąd wyda rozstrzygnięcie uwzględniające żądanie, nie ma żadnych przeszkód do wyprowadzenia się z dziećmi, nawet bez zgody drugiego małżonka.
Adwokat rozwodowy Rzeszów
Rozwód zawsze wiąże się z dużym stresem dla małżonków. Niezależnie od powodów rozstania, spotkania z małżonkami chcącymi się rozwieść są bardzo emocjonalne i nie ma przy tym znaczenia, czy Klientem jest kobieta czy mężczyzna. Jeśli w grę wchodzi opieka nad dziećmi, warto wypracować wspólne porozumienie, niemiej nie zawsze jest to możliwe bez pomocy doświadczonego adwokata, czy radcy prawnego. Skorzystanie z pomocy prawnej zawsze pomoże wybrać małżonkowi najlepsze dla niego rozwiązanie i pozwoli możliwie najdelikatniej przejść przez całe postępowanie rozwodowe.