Jak wiadomo, w wyroku zasądzającym alimenty Sąd dokładnie określa wysokość przysługującego uprawnionemu świadczenia oraz termin i sposób jego uiszczania. Należy jednak pamiętać, że po pewnym czasie, wysokość przyznanego świadczenia może ulec zmianie zarówno przez podwyższenie alimentów, które zostało już opisane w naszym wpisie pt. „Podwyższenie alimentów”, jak również przez ich obniżenie. Aby móc ubiegać się o obniżenie alimentów należy wykazać, że możliwości zarobkowe zobowiązanego uległy pogorszeniu lub że zmieniła się sytuacja finansowa uprawnionego do alimentacji. Z niniejszego tekstu dowiesz się jak obniżyć alimenty.
Spis treści
Jaki jest zakres obowiązku alimentacyjnego?
Obowiązek alimentacyjny to nic innego niż obowiązek dostarczania środków utrzymania członkom rodziny niemniej, najczęściej, gdy mówimy o alimentach mamy na myśli obowiązek alimentacyjny spoczywający na rodzicach względem ich małoletnich dzieci. Zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Treść przywołanego przepisu oznacza zatem, że ustalając wysokość świadczenia alimentacyjnego Sąd weźmie pod uwagę tylko potrzeby uprawnionego do alimentacji, które są usprawiedliwione. Dodatkowo, czynnikiem warunkującym wysokość alimentów jakie przyzna Sąd, są także możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego rodzica. Należy jednak pamiętać, że oceniając możliwości zarobkowe rodzica Sąd weźmie pod uwagę nie tylko to, jakie zarobki aktualnie rodzic osiąga, ale także, jakie, przy uwzględnieniu wykształcenia, posiadanych umiejętności czy kwalifikacji, może osiągnąć. Co więcej, Sąd uwzględni także postulat równej stopy życiowej, który oznacza, że rodzice są zobowiązani do zapewnienia dziecku utrzymania na takim samym poziomie, na jakim sami żyją.
Co zrobić żeby Sąd obniżył zasądzone alimenty?
Obniżenie alimentów zasądzonych na rzecz małoletniego wymaga skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Aby to uczynić, osoba żądająca obniżenia zasądzonego świadczenia, musi złożyć do Sądu Rejonowego, miejscowo właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego, pozew o obniżenie alimentów, w którym uzasadni, że zmniejszenie obciążającego ją obowiązku jest zasadne.
Od czego zależy obniżenie alimentów?
Podstawą prawną obniżenia alimentów jest art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego przy czym zmianie muszą ulec okoliczności, od których zależała pierwotna wysokość przysługującego świadczenia alimentacyjnego tj. usprawiedliwione potrzeby małoletniego lub możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica zobowiązanego do alimentacji.
Pojęcie „zmiany stosunków” zdefiniował już Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 26 marca 1969 r. w sprawie o sygn. akt III CRN 54/69, wyjaśnił, że „przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron. W wypadku, gdy zobowiązany do alimentacji posiada określony majątek, o zmianie okoliczności świadczy nie tylko zmiana stosunków własnościowych (utrata lub powiększenie majątku), lecz także zmiany w zakresie faktycznego dysponowania majątkiem, możliwości jego upłynnienia w celu zaspokojenia zobowiązań alimentacyjnych itp.”.
Podstawą faktyczną do obniżenia alimentów będzie zatem np. sytuacja, w której dziecko, w drodze darowizny lub spadku, otrzymało majątek, który wpływa na możliwość samodzielnego utrzymania się, otrzyma stypendium lub podejmie pracę, czy wtedy gdy obniżą się koszty utrzymania dziecka, np. na skutek zakończenia zajęć dodatkowych, na które dziecko uczęszczało. Przesłanką uzasadniającą obniżenie alimentów przysługujących dziecku będzie także zawarcie przez to dziecko związku małżeńskiego, gdyż jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z 10 listopada 1998 r., sygn. akt III CKN 565/98, zawarcie przez córkę związku małżeńskiego, powodujące wyprzedzenie obowiązku alimentacyjnego jej ojca przez obowiązek alimentacyjny jej męża, stanowi zmianę stosunków uzasadniającą skuteczność powództwa z art. 138 k.r.o..
Jak uzasadnić pozew o obniżenie alimentów?
Jak już wyjaśniono, obniżenie alimentów jest możliwe, gdy dojdzie do istotnej zmiany stosunków i okoliczności, które były podstawą ustalenia pierwotnej wysokości przyznanego świadczenia. Wobec tego za wystarczające uzasadnienie dla obniżenia alimentów nie można uznać tymczasowej przerwy w zatrudnieniu rodzica, krótkiej choroby czy zaprzestania uczęszczania przez dziecko na zajęcia dodatkowe wywołane przerwą międzysemestralną. Przesłanką obniżenia alimentów będzie za to urodzenie się kolejnego dziecka zobowiązanego do alimentacji, utrata źródła dochodu rodzica, w tym również przejście na emeryturę, długotrwałe leczenie zobowiązanego spowodowane wypadkiem lub chorobą oraz konieczność ponoszenia przez niego kosztów leczenia/rehabilitacji a także wzrost wkładu rodzica w osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka.
Za obniżeniem świadczenia alimentacyjnego przemawia także okoliczność znacznego poprawienia się sytuacji zarobkowej i majątkowej rodzica, który sprawuje opiekę nad dzieckiem. Takie polepszenie możliwości finansowych rodzica może mieć miejsce np. w wyniku zwiększenia się jego dochodów na skutek podjęcia zatrudnienia, zmniejszenia się wydatków i kosztów utrzymania (np. na skutek zakończenia spłacania kredytu hipotecznego) lub zmiany liczby osób pozostających na utrzymaniu rodzica.
Czy założenie nowej rodziny może uzasadniać obniżenie alimentów?
Narodzenie się kolejnego dziecka może spowodować obniżenie możliwości finansowych zobowiązanego do alimentacji, a tym samym może być podstawą do obniżenia przyznanych alimentów. Taka możliwość wynika z faktu, że przepisy prawa zabraniają uprzywilejowanego traktowania jakichkolwiek dzieci względem pozostałych, co oznacza, że uzasadnione potrzeby wszystkich dzieci powinny być zaspokajane w równym stopniu, bez jakiegokolwiek faworyzowania potomstwa.
Okolicznością uzasadniającą obniżenie obowiązku alimentacyjnego może być także zawarcie nowego związku małżeńskiego przez rodzica stale opiekującego się dzieckiem uprawnionym do alimentacji. Taki stan rzeczy związany jest z faktem, że niejednokrotnie na skutek wstąpienia w nowy związek małżeński, możliwości finansowe rodzica ulegają polepszeniu, co już samo w sobie jest przesłanką obniżenia alimentów obciążających drugiego z rodziców.
Zabezpieczenie roszczenia w sprawach o obniżenie alimentów
Należy wiedzieć, że składając pozew o obniżenie alimentów zobowiązany rodzic może żądać także udzielenia przez Sąd zabezpieczenia roszczenia poprzez obniżenie obowiązku alimentacyjnego na czas trwania postępowania w tej sprawie.
W razie pozytywnego rozpatrzenia wniosku o zabezpieczenie, zobowiązany rodzic będzie mógł uiszczać alimenty w obniżonej wysokości jeszcze w trakcie postępowania przed jego prawomocnym zakończeniem.
Obniżenie alimentów z datą wsteczną
Przepisy prawa dają możliwość orzeczenia przez Sąd obniżenia obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną tj. z datą wcześniejszą niż data wytoczenia powództwa. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy okoliczności uzasadniające zmianę wysokości świadczenia nastąpiły już jakiś czas wcześniej.
Takie stanowisko poparł Sąd Najwyższy, który w uchwałach z dnia 28 września 1949 r. (C 389/49, OSN 1951, Nr 3, poz. 60) oraz z 16 listopada 1954 r. (I CO 41/54, OSN 1956, Nr 1, poz. 3) uznał, że istnieje możliwość wytoczenia powództwa o zmianę wysokości świadczeń alimentacyjnych zasądzonych prawomocnym wyrokiem lub ustalonych w ugodzie zawartej przed sądem za okres poprzedzający wytoczenie powództwa, jeśli już w tym okresie występowały okoliczności uzasadniające zmianę wysokości świadczenia alimentacyjnego.
Alimenty Adwokat Rzeszów – Pomoc
Obowiązek zaspokajania potrzeb dziecka niewątpliwie należy uznać za jeden z podstawowych obowiązków rodzica względem dziecka niemniej, jak wskazano na wstępie niniejszego wpisu, wysokość obowiązku alimentacyjnego orzeczonego przez Sąd może ulec zmianie zarówno na skutek jego zwiększenia jak i obniżenia. Aby skutecznie starać się o obniżenie zasądzonych alimentów należy udowodnić, że zostały spełnione przesłanki powodujące istotną zmianę stosunków, które miały wpływ na określenie pierwotnej wysokości świadczenia.
Jeśli zainteresował Państwa ten artykuł najpewniej zastanawiacie się Państwo nad możliwością obniżenia obciążającego Państwa obowiązku alimentacyjnego. Jeśli potrzebują Państwo w tej kwestii pomocy doświadczonego pełnomocnika zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.