Mieszkanie razem po rozwodzie jest możliwe – co do zasady jest to jednak rozwiązanie przejściowe. Rozwód, oprócz zakończenia łączącego małżonków związku, niesie ze sobą wiele ważnych zmian zarówno tych dotyczących sfery uczuciowej jak również ekonomicznej. Jedną z takich zmian jest powstanie w momencie rozwodu między małżonkami rozdzielności majątkowej, która oznacza, że od tej chwili wszystko co nabędą będzie należało tylko i wyłącznie do ich majątku osobistego. O ile w przypadku rzeczy nabytych po rozwodzie sytuacja jest jasna o tyle pozostaje jeszcze kwestia podziału między małżonkami rzeczy, które zostały przez nich nabyte wspólnie w trakcie trwania związku małżeńskiego. Do takich rzeczy niejednokrotnie należy mieszkanie zakupione przez małżonków po ślubie. Oczywiście, małżonkowie nie muszą od razu dokonywać podziału majątku niemniej, zdarza się, że taki podział ma miejsce już w wyroku rozwodowym o czym szerzej pisaliśmy już we wpisie pt. „Jak podzielić majątek po rozwodzie?”. Niejednokrotnie obok podziału majątku, ważną kwestią, która wymaga uregulowania jest także sytuacja mieszkaniowa małżonków, którzy do tej pory zamieszkiwali razem np. w wynajmowanym wspólnie mieszkaniu.
Spis treści
Zajmowanie wspólnego mieszkania w trakcie rozwodu
To czy małżonkowie będą mieszkać wspólnie w trakcie rozwodu zależy tylko i wyłącznie od ich woli niemniej, taka sytuacja rodzi konieczność zastosowanie przez Sąd orzekający o rozwodzie art. 58 § 2 k.r.o., zgodnie z którym, „jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.”
Co szczególnie ważne, z punktu widzenia orzeczenia przez Sąd o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania zupełnie bez znaczenia pozostaje to, czy mieszkanie stanowi własność małżonków, czy jest użytkowane np. na podstawie umowy najmu. Zadaniem Sądu jest bowiem uregulowanie sytuacji mieszkaniowej co potwierdza także wyrażone w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym „Sąd w wyroku rozwodowym rozstrzyga o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego przez małżonków mieszkania, nie ma znaczenia tytuł prawny do tego lokalu, jak również okoliczność, któremu z tych małżonków taki tytuł przysługuje. (…) Małżonek na podstawie rozstrzygnięcia o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania nie uzyskuje bowiem prawa do lokalu, a jedynie faktyczną możliwość tymczasowego zamieszkiwania w tym lokalu w określony sposób.” (wyrok SO we Wrocławiu z dnia 17 czerwca 2015r., sygn. akt: II Ca 86/15).
Komu przypadnie mieszkanie po rozwodzie?
W przypadku, gdy mieszkanie należy do majątku wspólnego rozwodzących się małżonków istnieją trzy podstawowe sposoby dokonania podziału tej nieruchomości, do których należy zaliczyć fizyczny podział nieruchomości, przyznanie nieruchomości na wyłączną własność jednemu z małżonków oraz sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanych w ten sposób środków. Co ważne, fizyczny podział nieruchomości ma sens tylko wtedy kiedy dzielone mieszkanie jest na tyle duże i funkcjonalne, że jego podział pozwala na nieskrępowane oddzielne zamieszkiwanie przez dwie osoby. Takie rozwiązanie może się jednak okazać niemożliwe z powodu skonfliktowania stron i w takim wypadku Sąd może podjąć decyzję o przyznaniu mieszkania na wyłączną własność jednego z małżonków z jednoczesnym obowiązkiem spłaty drugiego z nich.
Podejmując decyzję o tym komu przyznać mieszkanie na własność Sąd weźmie pod uwagę kilka okoliczności takich jak np. to komu przypadnie opieka nad małoletnimi dziećmi oraz zbada, które z małżonków będzie w stanie spłacić udział współmałżonka.
Jeśli okaże się nie jest możliwe ani dokonanie fizycznego podziału nieruchomości ani przyznanie mieszkania na wyłączną własność jednego z małżonków z jednoczesnym obowiązkiem spłaty drugiego, to wtedy należy skorzystać z trzeciej możliwości jaką jest sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanych w ten sposób środków. Taki sposób jest odpowiedni zwłaszcza wtedy, gdy małżonkowie nie potrafią dojść do porozumienia w kwestii podziału np. wtedy gdy każde z nich chce zamieszkiwać w dzielonej nieruchomości ale nie jest to możliwe z uwagi na konflikt stron a ze względu na właściwości nieruchomości dokonanie jej fizycznego podziału nie jest możliwe.
Podział majątku w trakcie rozwodu?
Jak już sygnalizowano, dokonanie podziału majątku wspólnego jest możliwe także w postępowaniu rozwodowym niemniej, taki podział jest możliwy, jeżeli jego przeprowadzenie nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu przy czym, o braku nadmiernej zwłoki może być mowa, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału majątku wspólnego lub wtedy gdy wyjaśnienie okoliczności spornych wymaga przeprowadzenia ograniczonego postępowania dowodowego (uchwała SN z dnia 13.01.1978 r., III CZP 30/77, postanowienie SN z dnia 16.06.2016 r., V CZ 25/16).
Czy warto dzielić majątek w trakcie sprawy rozwodowej?
Plusem dokonania podziału majątku już w wyroku rozwodowym niewątpliwie jest fakt, że w takiej sytuacji wraz z rozwodem zostają uregulowane wszelkie kwestie, które łączyły współmałżonków i ten wspólny rozdział ich życia można uważać za definitywnie zakończony. Niemniej, jak już wskazywano dokonanie takiego podziału nie będzie możliwe jeśli małżonkowie nie będą umieli w tej kwestii dojść do porozumienia, ponieważ wtedy Sąd orzekający o rozwodzie, z uwagi na możliwość wywołania nadmiernej zwłoki w postępowaniu, nie zgodzi się na rozstrzygnięcie tej kwestii.
Należy także pamiętać, że dokonanie podziału majątku w wyroku rozwodowym może być także bardziej korzystne z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ wysokość opłaty od wniosku o podział może wynosić 1000 zł gdy małżonkowie nie mają gotowej propozycji dokonania podziału lub 300 zł w przypadku gdy strony załączą do pozwu uzgodniony projekt podziału majątku. Taka opcja niewątpliwie jest tańsza niż dokonanie podziału majątku przed notariuszem, ponieważ w tym wypadku strony będą zmuszone pokryć taksę notarialną, która jest zależna od wartości dzielonego mienia.
Jeśli zastanawiasz się jak najlepiej rozwiązać kwestię wspólnego mieszkania po rozwodzie zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią Rozwodową w Rzeszowie gdzie po analizie Twojego konkretnego przypadku postaramy się wspólnie wybrać najlepszą możliwość.