W wyroku rozwodowym Sąd ma obowiązek uregulować wszystkie kwestie związane z wychowaniem i opieką nad dzieckiem bądź dziećmi małżonków. Wielokrotnie zdarza się, że pomiędzy rodzicami nie ma żadnej zgodności co do ewentualnego sposobu opieki nad małoletnimi po rozstaniu rodziców. Bardzo często rodzice wciągają dzieci do swojego konfliktu i próbują ukarać drugiego rodzica za rozpad związku poprzez znaczne ograniczenie mu kontaktów z dzieckiem. Silne skonfliktowanie rozwodzących się małżonków rodzi konieczność zasięgnięcia opinii OZSS.
Spis treści
Co to jest OZSS?
OZSS jest to Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych. OZSS składa się ze specjalistów z zakresu m.in. psychologii, pedagogiki, pediatrii, psychiatrii oraz psychiatrii dzieci i młodzieży. OZSS jest tworzony na terenie odpowiadającemu właściwości danego sądu okręgowego.
Do zadań OZSS należy m.in. sporządzanie na zlecenie Sądu bądź prokuratury opinii w sprawach rodzinnych i opiekuńczych oraz w sprawach nieletnich. Aby OZSS mógł wydać stosowną opinię niezbędne jest przeprowadzenie stosownych badań. W OZSS prowadzone są również na zlecenie Sądu mediacje (w sprawach rodzinnych czy rozwodowych), jak również wywiady środowiskowe w sprawach nieletnich. Pomimo, że w skład OZSS wchodzą lekarze różnych specjalności to jednak najczęściej opinie są wydawane przez psychologa ewentualnie pedagoga i jednego lub dwóch psychologów. Lekarze innej specjalności np. lekarze psychiatrzy biorą udział w wydawaniu opinii jedynie wtedy, kiedy Sąd tak postanowi, bowiem dana sprawa tego wymaga
OZSS w kwestii przeprowadzanych badań bądź wykonywanych czynności jest całkowicie niezależne. OZSS podlega natomiast nadzorowi merytorycznemu ze strony Ministra Sprawiedliwości.
Czy opinia OZSS w sprawie o rozwód jest konieczna?
Nie w każdej sprawie o rozwód jest konieczność przeprowadzenia opinii OZSS. Badanie w OZSS może zostać zlecone przez Sąd zarówno z urzędu jak i na wniosek rozwodzących się małżonków. Jeśli wnioski rodziców są na tyle rozbieżne, że nie da się ich pogodzić, bądź Sąd będzie miał wątpliwości co do tego, czy przyjęcie konkretnego rozwiązania (formuły) będzie zgodne z dobrem dziecka, wówczas dopuści dowód z opinii biegłych z OZSS.
W sprawach rozwodowych badania dotyczą zwłaszcza wskazania, który z rodziców powinien sprawować bezpośrednią opiekę nad dzieckiem po rozwodzie (być rodzicem wiodącym), ewentualnie wskazywać inny sposób sprawowania władzy i opieki rodziców. Badania przeprowadzone przez OZSS mają pomóc w ustaleniu również miejsca pobytu małoletniego dziecka po rozwodzie oraz formuły kontaktów z dzieckiem.
Czasami pomiędzy rodzicami istnieje znaczna rozbieżność w wizji wychowania dzieci po rozwodzie i sposobu kontaktowania się z nimi. To jak będą wyglądać kontakty rodziców z dziećmi po rozwodzie jest uzależnione od danego przypadku. Ciężko wskazać jedno uniwersalne rozwiązanie, które będzie właściwe dla każdej rodziny. Trzeba pamiętać o tym, że Sąd wydaje rozstrzygnięcie, którym reguluje sytuację prawną dziecka. Powyższe oznacza, że musi dokonać takich czynności i przeprowadzić takie dowody, które najbardziej zabezpieczą dziecko po rozwodzie. Sąd nie jest psychologiem, czy psychiatrą i nie posiada specjalistycznej wiedzy w tym zakresie i właśnie w takich sprawach Sąd zwraca się do OZSS o wydanie opinii.
Jaki wpływ ma opinia OZSS na postepowanie rozwodowe?
Opinia OZSS ma znaczny wpływ na postępowanie rozwodowe. W sytuacjach, w których istnieje znaczna rozbieżność pomiędzy małżonkami w kwestii związanej z wychowaniem dziecka i małżonkowie są bardzo skonfliktowani, bądź też w rodzinie pojawią się problemy (np. przemoc), wówczas jedynym rozwiązaniem będzie przeprowadzenie badania i uzyskanie opinii specjalistów odnośnie proponowanej formuły opieki nad dzieckiem po rozwodzie. Opinia OZSS ma zatem duży wpływ na orzeczenie Sądu w postępowaniu o rozwód, bowiem w zasadzie zawsze, wydając rozstrzygnięcia w zakresie opieki nad dziećmi, Sądy opierają się na niej.
Trzeba jednak zaznaczyć, że wydana przez OZSS opinia nie jest ostateczna i jeśli będzie niekorzystna będzie mogła ulec stosownej zmianie. Do wydanej opinii każda ze Stron może wnieść zarzuty i domagać się wydania opinii uzupełniającej bądź wydania opinii przez innych biegłych. Czasami biegli po wpływem zarzutów zmieniają opinię bądź przedstawiają kolejny wariant sprawowania opieki nad dzieckiem. Czasem pod wpływem przedstawionych zarzutów Sąd dojdzie do przekonania, że w danym przypadku jest konieczność zasięgnięcia dodatkowej opinii innych specjalistów, którzy będą mieli wiedzę w danej dziedzinie. W takim przypadku Sąd dopuszcza kolejną opinię. Czasami chcąc mieć pełen obraz sytuacji Sąd wzywa biegłych na rozprawę i w taki sposób stara się wyjaśnić wszystkie rozbieżności w sprawie.
Jak przygotować się na badanie w OZSS
Na badanie w OZSS warto przyjść z dobrym nastawieniem. Każde zachowanie rodziców bądź opiekunów w ośrodku może zostać poddane opinii biegłych. Biegli obserwują badanych od momentu przyjścia do ośrodka, w zasadzie aż do wyjścia. Będąc w ośrodku warto zachować spokój i nie dać się sprowokować, bądź samemu prowokować małżonka. Jeszcze gorszym rozwiązaniem jest podważanie kompetencji biegłych podczas badania. Na badanie w OZSS warto zarezerwować sobie kilka godzin. Podczas badania specjaliści rozmawiają z rodzicami, dziećmi oraz obserwują ich relacje względem siebie.
Na badanie warto przynieść dokumenty, które mogą mieć znaczenie dla sprawy np. opinie od lekarzy psychologów, zaświadczenia lekarskie, od terapeutów czy od pedagogów szkolnych.